TIPS VAN DE JURY | VOORBEELD 1 | VOORBEELD 2 | VOORBEELD 3 | VOORBEELD 4

Ook in 2025 – 2026 gaan ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael weer op zoek naar dé ZOO Science Jongste Wetenschapper. En jij maakt misschien wel kans! Maar … hoe begin je daar aan? Wat kan je onderzoeken? En hoe maak je indruk op de jury?

We helpen graag op weg! Hieronder vind je enkele ge-wel-di-ge voorbeelden van onderzoeken uit de vorige edities. Elk onderzoek is helemaal zelf bedacht en uitgewerkt door jongeren net zoals jij! Maar voor we daarin duiken, geven onze onderzoekers eerst enkele algemene tips. 

Tips van de jury

• 👀 Gebruik al je zintuigen. Kijk, luister, ruik voel … of proef (maar alleen als het veilig is!) Een goede wetenschapper merkt dingen op die anderen misschien over het hoofd zien.
• ❓Stel een echte vraag. Wat wil je écht weten? Begin met iets dat je verwondert of iets dat je niet goed begrijpt: ‘Waarom doet dat dier nu dat?’, ‘Wat gebeurt er als ik …?’ of ‘Hoe komt het dat …?’
• 🦉Kies een dier of plek die je goed kan observeren. Dat kan in je tuin zijn, in het park of tijdens een bezoek aan ZOO Antwerpen of ZOO Planckendael. Je hoeft echt niet op safari te gaan. De beste ontdekkingen gebeuren vaak vlakbij.
• 📓Houd een onderzoeksschriftje bij. Noteer alles wat je opvalt, elke dag. Ook de dingen die je niet verwachtte! Soms leiden die verrassingen juist tot een goed idee.
• ⏱️Wees geduldig. Sommige dingen veranderen traag, of dieren komen niet meteen tevoorschijn. Dat is oké. Een wetenschapper wacht, kijkt opnieuw en vergelijkt.

Registreer voor meer tips Alle info over de wedstrijd

🐿️ Over eekhoorns én heerlijke noten

Manu (9) zag een eekhoorn in de tuin en vroeg zich af of eekhoorns een favoriete snack hebben. Dankzij de wildcamera kwam hij erachter welke noten deze eekhoorn het liefste at. Spoiler: het was de walnoot met pel. Hij presenteerde in twee enthousiaste vlogs het resultaat van zijn eekhoornrestaurant.

Het onderzoeksverslag zag er zo uit:

• BELEEF: Er zit een eekhoorn in onze tuin en we hebben een wildcamera! Eekhoorns eten graag noten, toch? 
• BESCHRIJF: Welke noten eten eekhoorns het liefst? 
• BEDENK: Eekhoorns hebben een favorieten notensoort.
• BEWERK: Als proefopstelling hing Manu een bakje met noten in de boom naast de wildcamera. De eekhoorn kon kiezen uit noten die in België groeien of die uit een ander land kwamen en uit gepelde en ongepelde noten, walnoten of eikels.
• BESLUIT: Deze eekhoorn eet het liefste de walnoten met pel.

Wat vond de jury?

Schitterend enthousiasme. Manu legt alles heel duidelijk uit! We waren stiekem al snel benieuwd naar wat het lievelingskostje van die eekhoorn was en of hij alles liever zelf pelde, of eerder van het luie type was. Als wetenschappers waren we zeker ook verrast over de manier waarop Manu zijn proef had opgezet. De leuke beelden die hij maakte, waren daarbij een bonus en werkten zeer aanstekelijk. Deze jonge wetenschapper bleef ook heel goed nadenken over zijn resultaten.

Heeft de jury nog tips?

We denken niet dat we het anders aangepakt zouden hebben. Meer eekhoorns betrekken in het onderzoek zou natuurlijk mooi zijn, daar had Manu ook al aan gedacht. Weet je trouwens wat eekhoorns allemaal eten doorheen het jaar? Er staat veel meer op het menu dan je zou denken. Misschien een idee voor een vervolgonderzoek?

Manu genoot van een VIP-dag bij de wetenschappers in ZOO Planckendael

 

🐟 Over een vijver vol leven

Lynn (10) trok haar laarzen aan en ging met een schepnetje op pad om te ontdekken welke waterdiertjes er in hun nieuwe vijver thuis leven. Ze deed een aangename ontdekking: hun vijver bleek een wereld vol leven te zijn. In een enthousiast videoverslag liet ze haar onderzoek zien met een stevig verslag, duidelijke foto’s en verdiepende informatie. Kijk zelf maar:

Het onderzoeksverslag zag er zo uit:

• BELEEF: Een nieuwe vijver bij Lynn thuis maakte haar superbenieuwd: welke dieren en soorten zullen er allemaal opduiken? 
• BESCHRIJF: Welke soorten leven er allemaal in onze nieuwe vijver en waar leven ze juist? 
• BEDENK: Elk dier leeft op zijn eigen, unieke plek: het wateroppervlak, tussen de planten of op de bodem van de vijver.
• BEWERK: Laarzen aan en gaan! Lynn ging in het midden van haar vijver staan, verzamelde dieren met een schepnetje en identificeerden ze via de app ObsIdentify. Ze gooide ook regelmatig insecten in het water om te zien hoe de dieren daarop reageerden. Om zeker te zijn van haar observaties, bezocht ze ook andere vijvers. Gebeurde daar hetzelfde?
• BESLUIT: Haar vijver heeft een rijke diversiteit aan dieren waaronder: schaatsenrijders, schrijvertjes, libellenlarven en de geelgerande watertor. Elk dier heeft zijn eigen plek en manier van voedsel zoeken.

Wat vond de jury?

Lynn is het toonbeeld van een jonge onderzoeker met doorzettingsvermogen. Al in 2023 viel ze op met een slim experiment rond mieren, en het jaar daarna bewees ze opnieuw hoe sterk ze gegroeid is als jonge wetenschapper. De video die ze instuurde was niet alleen boeiend, maar ook bijzonder goed opgebouwd: ze combineerde veldobservaties met slimme technologie, zoals de ObsIdentify-app, om soorten correct te bepalen. Lynn toonde aan dat goed onderzoek niet groots of ver weg hoeft te zijn: haar eigen tuin was het perfecte laboratorium. Bovendien linkte ze beschrijvend werk aan een bredere onderzoeksvraag, iets wat veel professionele wetenschappers ook doen.

Heeft de jury nog tips?

Lynn, jouw werk is een inspiratie voor anderen. Je toont hoe belangrijk het is om te blijven proberen, ook als je niet meteen wint. Blijf die nieuwsgierigheid koesteren! Misschien vind je het leuk om volgende keer een experiment toe te voegen aan je beschrijvend onderzoek, of om nog meer vijvers met elkaar te vergelijken. En wie weet ontmoeten we elkaar ooit in het echte lab van ZOO Science.

Ga samen met lynn op stap en duik achter de schermen van het wetenschapscentrum van ZOO Antwerpen

 

🐍Over het mysterie van de slangenhuid

Michiel (12) vond tijdens een vakantie een mysterieuze huid. Van welk dier zou dit zijn? De afmetingen en de structuur van de schubben konden maar één ding betekenen: dit moet de huid van een ringslang zijn! Dat bewees Michiel aan de jury in een gigantisch onderzoeksdossier inclusief foto’s en video’s. Hij was ook zeer creatief met wetenschap: zo ontving de jury nog een tekening van de ringslang in de voedselketen, maakte hij een op afstand bestuurbare slang én programmeerde in de programmeertaal Python een simulatie van een jacht van een slang op zijn prooi.

Het onderzoeksverslag zag er zo uit:

• BELEEF: Op vakantie kwam Michiel veel tegen in de natuur, onder andere een mysterieuze huid … van welke slang zou dit zijn?
• BESCHRIJF: Welke slangensoort laat dit soort vel achter?
• BEDENK: Eén van de drie slangensoorten die in België voorkomen heeft deze huid achtergelaten: de adder, de gladde slang of de gevlekte ringslang.
• BEWERK: Michiel nam de slangenhuid mee naar huis om onderzoek op te doen. Niet gemakkelijk, want zoiets vraagt veel vooronderzoek: welke slangen leven er in België? Leven die ook waar hij de huid gevonden heeft? Hoe zien die eruit? Waar kan je ze aan herkennen? Door verschillende onderzoekstechnieken te gebruiken en eliminatieonderzoek toe te passen, ontrafelde hij stap voor stap het mysterie van de slangenhuid.
  • Door de lengte en breedte te meten werd snel duidelijk: dit is geen adder. Daarvoor is het dier te klein.
  • Dan onderzocht hij de schubben onder een microscoop: wel 3 verschillende soorten en een naad erbij… geen gladde slang dus.
  • Dan moet het een ringslang zijn! Toch maar even checken bij een echte wetenschapper: Tom Hellebuyck. Die gaf hem nog een schat aan informatie mee over de dieren en bevestigde zijn conclusie.
• BESLUIT: Dit is de huid van een gevlekte ringslang!

Wat vond de jury?

Michiel lijkt wel een geboren wetenschapper. Zo’n wetenschapper die zich kan vastbijten in iets tot hij heeft gevonden wat hij wilde weten. Hij overlegt met anderen en vindt de weg naar topwetenschappers. Uit de berg aan informatie die hij bij elkaar verzamelde, weet hij net dat te selecteren wat hij nodig heeft. En als er niets over te vinden is, dan maak je toch gewoon zelf toestellen om gegevens te verzamelen! Super goed bezig, wij zijn fan!

Heeft de jury nog tips?

In ZOO Antwerpen hebben we een DNA-laboratorium. Mocht je een keer twijfelen of wat je gevonden hebt van welke soort (slang) komt, Michiel, dan kunnen we dat hier uitzoeken. Als je er dan toch bent, dan kan je ons misschien ook wat bijleren over die programmeerskills van je.

Michiel mocht een kijkje achter de schermen nemen van het wetenschapscentrum in ZOO Antwerpen

🪱Over tijgerwormen en composteren

Benjamin (12) bouwde een eigen compostbak in de tuin, maar hoe krijg je nu de beste compost? Is dat groente- en fruitafval zoals we allemaal denken? Volgens Benjamin zijn onderzoek blijkbaar niet. Met een creatieve poster en duidelijke presentatie toonde hij aan dat tijgerwormen de beste compost maken in een bak gevuld met bladeren en plastic.

Het onderzoeksverslag zag er zo uit:

• BELEEF: Benjamin heeft een zelfaangelegde compostbak in de tuin. Maar hoe kan je dat composteren optimaliseren? 
• BESCHRIJF: Van welk materiaal kunnen tijgerwormen het best compost maken?
• BEDENK: Van het groente- en fruitafval maakt de tijgerworm de beste compost.
• BEWERK: Om zijn hypothese te testen, nam Benjamin 7 plastic bakken en plaatste in elke bak 20 tijgerwormen met verschillende materialen. Eén bak vol groente- en fruitafval, één met bladeren, één gevuld met takjes, één vol zaagsel, één met noten, één gemengd met bladeren en papier en karton, en één vol bladeren met plastic. De bakken stonden in een serre en twee keer per week kwam hij controleren en observeren hoe de inhoud eraan toe was. Dat niet alleen! Benjamin nam ook metingen van temperatuur en vochtigheid met een weerstation, en van de hoogte van het compostmateriaal in de bakken. Aan het einde van zijn onderzoek telde hij de dode en levende tijgerwormen, en ving hij het compost op. Het is nu belangrijk om nauwgezet resultaat te noteren.
• BESLUIT: De meeste tijgerwormen overleven in de bladeren en de beste compost kwam uit de bak gevuld met bladeren en plastic.

Wat vond de jury?

Benjamin kwam op de proppen met een heel goed uitgedachte opstelling voor zijn experiment. Hieruit blijkt alvast dat hij verder keek dan de basisvragen: hij heeft heel goed nagedacht over alles wat zijn proef mogelijk zou kunnen beïnvloeden. Hij verzamelde dus veel nuttige gegevens. “Nuttig” is misschien ook het codewoord van zijn onderzoeksproject zelf. Ja, veel dieren zijn heel nuttig. In moeilijkere woorden zeggen we dat ze een “ecosystem service” hebben. Als ze kunnen helpen bij het composteren van materiaal wordt dat nut misschien nog duidelijker voor vele mensen! In elk geval: hoe beter we soorten en hun behoeften kennen, hoe beter we ze kunnen beschermen (of misschien zelfs inzetten). Daar zijn we het helemaal mee eens!

Heeft de jury nog tips?

Composteren is een proces dat best wel wat tijd vraagt. Een alternatieve strategie voor je onderzoek had kunnen zijn om ‘goede’ en ‘slechte’ composthopen te vergelijken. En als je nog eens wat vrije tijd hebt, Benjamin, dan zou het tof zijn mocht je ook nog een filmpje maken. Zo kan je andere jongeren aansporen om het juiste materiaal op de composthoop te gooien! Of je kan een keer langs de lokale compostmeesters gaan om te kijken wat zij van je onderzoek vinden. Ze zijn vast even enthousiast als wij!

BENJAMIN genoot van een VIP-dag bij de wetenschappers van ons natuurreservaat De Zegge

 

Genoeg inspiratie opgedaan? Dan is het nu aan jou! 

Registreer voor meer tips Doe mee!