Na decennia van voorbereiding keren Przewalskipaarden - de laatst overgebleven wilde paarden op aarde - terug naar hun oorspronkelijke leefgebied in Centraal-Kazachstan waar ze sinds de jaren 60 van de vorige eeuw uitgestorven waren. Maar die hoopvolle herintroductie kwam dit voorjaar abrupt in gevaar toen ongeziene overstromingen het reïntroductiecentrum troffen. De waterstand van de rivier Uly Zhylanshik steeg met maar liefst vijf meter door plotse dooi van sneeuw, een direct gevolg van de klimaatverandering. De infrastructuur die cruciaal is voor de gefaseerde herintroductie van de paarden liep zware schade op. Gelukkig bleven de paarden én hun verzorgers gespaard. 

ZOO Planckendael reageerde op de noodoproep van de collega’s van het Przewalski’s Horse Reintroduction Centre in Altyn Dala. Samen met andere partners in het Europese kweekprogramma (EEP) besliste ZOO Planckendael om eenmalig financiële steun toe te kennen. De middelen zullen ingezet worden voor de bouw van een nieuw, veiliger verblijf buiten de overstromingszone en een nieuwe hooischuur.

“Dit project toont precies wat wij met onze One Plan Approach (OPA) beogen: zorg voor diersoorten zowel binnen de muren van ZOO Planckendael als in hun oorspronkelijke leefgebied”, zegt Sarah Lafaut, curator zoogdieren bij ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael. “We hebben al sinds 1958 przewalskipaarden in onze collectie als onderdeel van het Europese kweekprogramma. Dit voorjaar komen zelfs twee nieuwe jonge merries naar ZOO Planckendael. Het is logisch dat we in deze crisissituatie solidair zijn met onze veldpartners.”

Oerpaarden opnieuw in de steppe

Het herintroductieproject in Altyn Dala is een samenwerking tussen verschillende dierentuinen en de Kazachse overheid. Vorig jaar arriveerden de eerste zeven przewalskipaarden in het reïntroductiecentrum. Daar maken ze geleidelijk kennis met het extreme klimaat, de open steppe, hun nieuwe sociale groepsdynamiek en leren ze om voedsel en water te vinden, ook tijdens de strenge winter. Binnenkort zetten deze dieren hun eerste stappen in volledige vrijheid.
De komende vier jaar wil men minstens 35 paarden introduceren om een duurzame, genetisch diverse populatie op te bouwen in het hart van Centraal-Azië. Zonder een goed functionerend reïntroductiecentrum met omheiningen, voedselopslag en veilige rustplaatsen komt deze droom echter in gevaar. De recente overstromingen tonen aan dat nieuwe investeringen nodig zijn om het project bestand te maken tegen de klimaatuitdagingen.

Inzet voor de toekomst

De steun van ZOO Planckendael aan dit initiatief onderstreept opnieuw de rol die dierentuinen spelen in natuurbehoud. Niet alleen door het houden en kweken van bedreigde soorten, beheren van internationale kweekprogramma’s, maar ook door directe ondersteuning van beschermingsmaatregelen in de natuur tot effectieve reïntroductie van de soort.

“We zijn bijzonder trots dat we als zoo een rol kunnen spelen in het herstel van een iconische soort in haar oorspronkelijke habitat”, besluit Sarah. “Deze paarden zijn levende getuigen van wat mogelijk is wanneer internationale samenwerking, wetenschap en passie voor dieren samengaan.”

Przewalskipaarden lenen hun naam aan de Russische militair Nikolaj Przewalski, die ze als eerste eind 19e eeuw “ontdekte” in Mongolië. De laatst geregistreerde observatie dateert van rond 1960. De wilde paarden zwierven rond in Centraal-Azië maar stierven uit door jacht en habitatverlies. Ze overleefden in dierentuinen en hun nazaten keren nu terug naar hun roots in Kazachstan. In Mongolië en China is de introductie al een succes met 850 galopperende przewalskipaarden! 

Alle foto's op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en gebruikt met toestemming van de respectieve fotografen, waaronder Miroslav Bobek en Vaclav Silha.