In onze parken staat wetenschap nooit stil. Elke dag doen onderzoekers, verzorgers, dierenartsen en curatoren nieuwe kennis op over de dieren waar we voor zorgen, hier én in de natuur. Tijd om terug te blikken op een jaar vol bevindingen die echt een verschil maken voor dierenwelzijn, natuurbehoud en soortbeheer. En zoals altijd kijken onze wetenschappers tegelijk ook vooruit, want er zijn nog véél vragen die antwoorden verdienen.
In het najaar van 2025 verwelkomde ZOO Planckendael een nieuwe olifantenstier, Upali. Zijn komst is cruciaal voor het Europese soortbehoudsprogramma dat de genetische diversiteit van deze bedreigde diersoort bewaakt. Maar zo’n stierenwissel is zelden eenvoudig, zeker niet bij een diersoort die letterlijk tonnen weegt en sociaal gezien bijzonder complex in elkaar zit.
Het is een bekend fenomeen: vrouwen leven langer dan mannen. Niet alleen bij mensen, maar ook bij zoogdieren. Waarom dat zo is, bleef lang een raadsel. Want hoewel we het verschil al kenden, wisten we niet waardoor het veroorzaakt werd: gedrag, omgeving of biologie? Een internationaal team van biologen, met ook wetenschappers van ZOO Antwerpen, onderzocht het nu voor het eerst op grote schaal.
Indische leeuwen zijn heel zeldzaam en kwetsbaar. Wereldwijd leven er nog slechts zo’n 350 in de natuur, alleen in het Gir Forest National Park in India. Dat maakt de soort kwetsbaar en een gezonde reservepopulatie in dierentuinen heel waardevol. Elke Indische leeuw is dus van cruciaal belang voor het behoud van de soort. In ZOO Planckendael doen we er alles aan om deze bedreigde diersoort te beschermen. Daarom kreeg jonge leeuw Yarzar onlangs een uitgebreid medisch onderzoek, inclusief een MRI- en CT-scan.
In de natuur besteden herbivore vissen uren aan het afgrazen van algen. Ze eten niet één maaltijd, maar honderden kleine hapjes verspreid over de dag. In een aquariumomgeving is dat gedrag moeilijker te stimuleren omdat het voedsel meestal op vaste tijdstippen wordt aangeboden. Om dat natuurlijke graasgedrag te bevorderen, onderzochten wetenschappers een nieuwe vorm van verrijking: een 3D-geprinte voederstructuur die vissen stimuleert om op een natuurlijkere manier voedsel te zoeken en te eten.
Verborgen tussen de operatiekamers, analysetoestellen, observatieruimtes en labo’s bevindt zich een ruimte die een doorslaggevende rol speelt in dierenwelzijn, soortbehoud en natuurbehoud: de Biobank. Op het eerste gezicht lijkt deze ruimte niet meer dan een reeks supervriezers, maar hier worden biologische stalen van duizenden dieren bewaard. Veilig, gestructureerd en toegankelijk voor onderzoek. Dankzij deze verzameling kan genetisch onderzoek snel en efficiënt plaatsvinden in dierentuinen.
Achter de schermen van ZOO Planckendael is een nieuw onderzoek gestart dat de aandacht van bonobo’s in beeld brengt. Met behulp van een eye-tracker willen wetenschappers nagaan hoe emoties een rol spelen bij samenwerking tussen mensapen.
De okapi – een mysterieuze bosbewoner uit Congo – is al sinds 1919 onlosmakelijk verbonden met ZOO Antwerpen. Samen met haar conservatiestichting, Antwerp Zoo Foundation (AZF), strijdt ZOO Antwerpen voor het voortbestaan van de okapi. Die inzet breidt zich nu uit naar een nieuw en nauwelijks bestudeerd leefgebied: het Rubi-Telegebied in Congo. Daar loopt momenteel een haalbaarheidsstudie om te onderzoeken hoe de okapi ter plaatse beter beschermd kan worden.
In ZOO Planckendael zijn twee rode panda’s geboren. Goed nieuws voor het Europese kweekprogramma en een mooi moment om stil te staan bij de situatie van hun soortgenoten in de natuur. Want hoewel zo’n geboortes hoopgevend zijn voor het voortbestaan van de diersoort, blijft de rode panda in zijn natuurlijke leefgebied sterk bedreigd.
Hoe bepaal je wie de vader van een chimpansee is in een groep met vijf volwassen mannen? En waarom is dat belangrijk om te weten? Een haarstaal en DNA-analyse leggen niet alleen het vaderschap bloot, maar zijn ook essentieel voor het kweekbeleid, verwantschapsonderzoek en genetisch beheer in het Europese kweekprogramma. Ontdek hoe genetisch materiaal wordt verzameld, geanalyseerd en geïnterpreteerd in ZOO Antwerpen.
In ZOO Antwerpen groeien drie Chinese zaagbekkuikens op. De kennis uit deze succesvolle kweek wordt gedeeld met andere dierentuinen zodat de zeldzame soort in de toekomst nog beter beschermd kan worden.
Na decennia van voorbereiding keren Przewalskipaarden - de laatst overgebleven wilde paarden op aarde - terug naar hun oorspronkelijke leefgebied in Centraal-Kazachstan waar ze sinds de jaren 60 van de vorige eeuw uitgestorven waren. Die herintroductie kwam dit voorjaar in gevaar door ongeziene overstromingen: de rivier Uly Zhylanshik steeg vijf meter door plotse dooi, gelinkt aan klimaatverandering. Het reïntroductiecentrum raakte zwaar beschadigd, maar de dieren en hun verzorgers bleven ongedeerd.